Doanh nghiệp thủy sản đón đầu cơ hội tăng trưởng

Công nhân đóng gói phi lê cá tra tại nhà máy chế biến của Công ty Cổ phần Đầu tư & Phát triển Quốc tế I.D.I. (Ảnh: TTXVN)

Đại dịch COVID-19, gián đoạn hậu cần do xung đột Nga-Ukraine và việc tuân thủ các quy định về đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) là những thách thức mà ngành thủy sản phải đối mặt.

Tuy nhiên, các nhà phân tích kỳ vọng rằng những tác động tiêu cực chỉ là tạm thời và cơ hội cho các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản là rất lớn.

Đà tăng trưởng

Công ty Cổ phần Chứng khoán KIS (Việt Nam) cho rằng, nhu cầu thủy sản toàn cầu ổn định tạo đà tăng trưởng cho các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam.

Theo Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO), nguồn cung cá toàn cầu sẽ tăng 32% trong giai đoạn 2011-2030 lên 204 triệu tấn, tương đương với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 2,3%.

Tổ chức này cho biết thêm, đến năm 2030, sản lượng đánh bắt cá sẽ bị hạn chế và sẽ được thay thế bằng cá nuôi. Qua đó, dự báo sản lượng nuôi trồng đạt 109 triệu tấn, tăng 32% so với năm 2018, sản lượng khai thác đạt 95 triệu tấn, tương đương năm 2018.

Các sản phẩm chủ lực, thúc đẩy tốc độ tăng trưởng là cá rô phi, cá chép, cá tra và tôm.

Ngân hàng Thế giới cho biết với dân số toàn cầu và GDP toàn cầu lần lượt tăng 20,2% và 17,4% trong giai đoạn 2010-2030, mức tiêu thụ cá trung bình có khả năng tăng cao. Mức tiêu thụ cá bình quân đầu người hàng năm dự kiến sẽ tăng từ 17,2kg lên 18,2kg trong giai đoạn này.

Nhận thấy tiềm năng tăng trưởng của tiêu thụ thủy sản, Chính phủ mong muốn duy trì vị trí hàng đầu trong kế hoạch phát triển chiến lược đến năm 2030.

Theo đó, sản lượng thủy sản của Việt Nam dự kiến đạt 9,8 triệu tấn, bao gồm 7 triệu tấn sản lượng nuôi trồng và 2,8 triệu tấn sản lượng đánh bắt. Mục tiêu tăng trưởng 14 tỷ USD vào năm 2030 cao hơn nhiều so với năm 2021 là 8,9 tỷ USD.

Từ năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1408 / QĐ-TTg phê duyệt phát triển công nghiệp chế biến thủy sản trong 10 năm tới. Đặc biệt, hình thành một số tập đoàn, doanh nghiệp chế biến thủy sản hiện đại, hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu với trình độ quản lý đẳng cấp quốc tế.

Tính bền vững của nguồn cung cấp sẽ cao hơn nhờ các phương tiện và kỹ thuật nuôi tôm cạnh tranh.

“Đây là thời điểm vàng để Chính phủ chuyển trọng tâm sang cách tiếp cận định hướng giá trị bằng cách nâng cao giá trị của từng sản phẩm”, các chuyên gia của KIS Việt Nam nhận định.

Hãng chứng khoán cho biết thêm, các hiệp định thương mại tự do (FTA) cũng tạo động lực tăng trưởng mạnh cho ngành thủy sản. Đến năm 2020, Việt Nam đã có 14 hiệp định FTA có hiệu lực, mang lại cơ hội to lớn để thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu và đưa ra các sản phẩm cạnh tranh hơn.

KIS Việt Nam tin rằng lợi thế của việc cắt giảm thuế quan sẽ giúp tăng sức cạnh tranh của hàng thủy sản Việt Nam trên thị trường nước ngoài.

Để tối đa hóa lợi thế về thuế từ các FTA, Chính phủ đang mở rộng các FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Thương mại Tự do Anh-Việt (UKVFTA).

Các hiệp định FTA chắc chắn sẽ mở ra thị trường tiêu thụ mới và rộng lớn cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành.

Những thách thức vẫn còn

Ngành thủy sản có cơ hội lớn, nhưng KIS Việt Nam cho rằng vẫn có những rủi ro mà các doanh nghiệp trong ngành này phải đối mặt.

Giá nhiên liệu đã tăng vọt kể từ khi xung đột giữa Nga-Ukraine bắt đầu vào cuối tháng Hai.

KIS Việt Nam cho biết giá nguyên liệu vào năm 2022 sẽ tăng 50% so với năm ngoái. Điều này sẽ khiến chi phí vận chuyển tăng lên hoặc duy trì ở mức cao, có thể gây tổn hại cho các nhà xuất khẩu với các sản phẩm được vận chuyển bằng CIF.

Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu tôm, giá cước vận chuyển cao sẽ không được tính vào giá bán bình quân do giá bán trung bình của tôm đã cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh như Ecuador, Ấn Độ và Indonesia.

Ngoài ra, còn có việc tuân thủ các quy định chống khai thác IUU. Bốn năm kể từ khi nhận "thẻ vàng", lượng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường EU đã giảm 3% trong giai đoạn 2017-2021.

Năm 2022, Chính phủ sẽ đưa ra những giải pháp phù hợp, hiệu quả để giải quyết nhanh chóng án phạt “thẻ vàng”. Nhờ đó, Việt Nam có thể tránh được nguy cơ nhận "thẻ đỏ" và được hưởng các ưu đãi về thuế quan và các thay đổi về thể chế từ EVFTA.

Tuy nhiên, nếu không cải thiện việc thực hiện các khuyến nghị, Ủy ban châu Âu (EC) khó có thể gỡ “thẻ vàng” đối với thủy sản Việt Nam. Trường hợp xấu nhất là Việt Nam có thể bị đánh giá là bất hợp tác và bị phạt “thẻ đỏ”.

Điều này có nghĩa là thủy sản của Việt Nam sẽ bị cấm xuất khẩu sang EU, gây thiệt hại gần 500 triệu USD mỗi năm, theo ước tính của các cơ quan chức năng Việt Nam. Khi đó, không chỉ EU mà các thị trường khác cũng có thể áp dụng các biện pháp tương tự đối với thủy sản Việt Nam.

Lợi nhuận lớn trong Q1

Cho dù gặp nhiều rủi ro, khó khăn, đặc biệt là giá nhiên liệu tăng nhưng các doanh nghiệp thủy sản vẫn ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng mạnh trong quý vừa qua.

Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn (VHC) báo lãi sau thuế 550 tỷ đồng trong quý I / 2022, gấp 4,2 lần cùng kỳ năm trước, theo BCTC quý. Đây là mức lợi nhuận hàng quý cao nhất kể từ quý 3 năm 2018.

Vào tháng 4, công ty cho biết doanh thu của họ đã tăng 98% so với cùng kỳ năm ngoái và 20% so với tháng trước. Bốn tháng đầu năm, các doanh nghiệp cá tra đạt tổng doanh thu hơn 4,9 nghìn tỷ đồng, tăng 88% so với năm ngoái.

Trong khi đó, Công ty Cổ phần Đầu tư & Phát triển Quốc tế I.D.I (IDI) đạt mức lãi kỷ lục trong quý vừa qua, lãi sau thuế 200 tỷ đồng.

Navico (ANV) cũng công bố lãi trước thuế 238 tỷ đồng, tăng gấp 3,2 lần cùng kỳ năm trước.

Dù giá cước cao ngất ngưởng, Navico vẫn đặt kế hoạch doanh thu 4,9 nghìn tỷ đồng trong năm nay, tăng 40% và lợi nhuận trước thuế 720 tỷ đồng, gấp 4,8 lần năm 2021.

Công ty chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) kỳ vọng các doanh nghiệp thủy sản sẽ đạt kết quả kinh doanh vượt trội trong năm 2022, với doanh thu và lợi nhuận doanh nghiệp đột biến trong quý II.

Tuy nhiên, xu hướng sẽ giảm dần trong hai quý còn lại do hàng tồn kho giá rẻ của năm 2021 đã cạn kiệt và vụ thu hoạch mới với chi phí cao hơn sẽ bắt đầu vào cuối quý 3 năm 2022./.

VNA