September 10, 2018
Chuyên gia thương hiệu Võ Văn Quang
(Tháng 03 – 2018)
Nhận định dựa trên những chuyển biến tích cực trong tư duy đầu tư của các CEO và Tập đoàn hàng đầu của Việt Nam, trong bối cảnh Forbes vừa xếp hạng 4 CEO tiêu biểu của Việt Nam vào danh sách Tỷ phú của thế giới. Những chuyển biến bên trong của các Tập đoàn Kinh tế (tư nhân) của Việt nam rất đáng ghi nhận và phân tích.
Nhìn nhận tư duy đầu tư đa ngành
Trong sự sai lầm và sụp đổ của một số tập đoàn kinh tế vốn nhà nước trong những năm gần đây, đã hình thành một dư luận phê phán và né tránh chiến lược đầu tư đa ngành. Qua một quá trình theo dõi và phân tích diện rộng các mô hình chiến lược tập đoàn trong nước và trên thế giới, chúng tôi khẳng định đó là một quan điểm hay tư duy sai lầm.
Hình thành từ thế hệ đầu tiên là các ‘Tổng công ty 90, 91’ trong giai đoàn đầu các tập đoàn kinh tế của Việt Nam đa phần là vốn và điều hành bởi nhà nước (state run) như một mô hình tiêu biểu và chuyển đổi từ kinh tế kế hoạch (của trường phái Liên Xô) có tham khảo Chaebol Hàn Quốc vào đầu và giữa thập niên ‘90. Các Tổng công ty và tập đoàn của Việt Nam được kỳ vọng là ‘những quả đấm thép’ tiêu biểu như Tcty Sông Đà, Tập đoàn Bưu Chính Viễn thông, Tập đoàn Dầu khí quốc gia, Petrolimes, Vinashin, Vinalines, Vinaconex, Vinachem, Vinacomin cho đến những Vinatex, Vinamilk và Vinacafé… hay là Satra và Hapro… hay FPT và Viettel (xếp theo nội dung tư duy cũ, từ công nghiệp nặng đến nhẹ), nhiều công ty vốn nhà nước khác, xuất thân chuyển đổi từ các công ty Xuất nhập khẩu của các bộ ngành, địa phương và từng bước Cổ phần hoá, trong thập kỷ 2010 sau này… xét về lực lượng thì rất hùng hậu, với nhiều chiến lược theo tư duy phần cứng, tư duy công nghiệp, tư duy quy hoạch và tư duy cung cầu…
Bản chất tư duy đầu tư đa ngành rất tìch cực (!) trên nguyên lý chuỗi giá trị từ đầu nguồn đến cuối nguồn (upstream to downstream, mượn thuật ngữ của đầu khí) và liên kết giá trị theo chiều ngang. Ngay như LG (Hàn Quốc, ghép từ Lucky và Goldstar) từ Hoá chất, Điện tử, Sợi dệt, Giao thông cho đến hàng tiêu dùng … cung với những Daewoo, Samsung, Hyosung, Huyndai… là những hình mẫu cho Việt Nam… Tư duy liên kết và đầu tư đa ngành về bản chất dựa trên các nguyên tắc: (a) khai thác tối đa cơ hội lợi nhuận thị trường và khách hàng, (b) khai thác tối đa nguyên vật liệu dư thừa và lợi nhuận cung ứng đầu vào, (c) khai thác lợi nhuận khâu vận tải, hậu cần và trung gian, (d) khai thác những lĩnh vực công nghiệp và kinh tế nông nghiệp chế biến còn bỏ trống, (e) khai thác nguồn nhân lực tiềm tàng… Ngay như nếu xét tiềm năng của một tập đoàn đoán tàu kliêm vận tải biển quốc tế với quy mô cơ bản hàng chục Tỷ USD trực tiếp đi và đến Việt Nam, thì dễ dàng nhận thấy cơ hội cực kỳ to lớn về đóng tàu và vận hành hệ thống vận tải biển quốc tế (sea forwarding) với kinh nghiệm đã được tích lũy… tuy nhiên cuối cùng các tập đoàn này sụp đổ, chỉ vì nguyên nhân là không có con người xã hội chủ nghĩa (nói theo vế thứ 2). Nếu như một CEO giỏi nhất nhì trong thế hệ ‘quả đấm thép’ của kinh tế nhà nước, là ông ĐLT đang vướn vào vòng lao lý, thì có thể thấy rõ nguyên nhân như đã phân tích.
Tư duy đa ngành không sai, nhưng cách thực hiện thì chưa chuyên nghiệp và tiên quyết là không có (hay không thể có) con người điều hành kinh tế nhà nước ‘có tâm – có tầm’. Cụ thể đơn cử báo cáo tài chính 2017 của Tổng Cty PV Oil vừa qua có doanh thu là 56,000Tỷ nhưng lãi gộp chỉ có 400 Tỷ…?
Chiến lược đa ngành chuyển đổi Nông nghiệp
Như một người Mẹ quê chỉ còn mỗi chén cơm từ mảnh đất và thửa ruộng, hay là điều may mắn hiếm hoi cuối cùng khi giật mình nhìn lại, dải đất hình chữ S với tiềm năng thị trường nhà đất cho hơn 90 triệu dân, làm đòn bẩy sát chân tường khi mà tài nguyên đã cạn kiệt để bật dậy vươn lên… Những con người có tâm huyết và mạnh mẽ tự chịu số phận cho chính mình, họ những doanh nhân tư nhân tư nhân liều lĩnh trước hàng rào kẽm giai của ‘luật lệ’. Một thế hệ mới dù không còn trẻ và nhiều cay đắng, tích lũy từ những thị trường ngách, sáng suốt tách khỏi đám đông, quyết đoán trong sự hồi hộp, từng bước tiến sang những lĩnh vực chính quy như Thép, Đô thị, Xây dựng, Hàng không, Viễn thông, Công nghệ thông tin, Giáo dục, Sản xuất Ô-tô, Thuỷ sản và Hàng tiêu dùng thiết yếu như Sữa và Bia…
Sự nhìn nhận tiềm năng của Nông nghiệp và Quy mô kinh tế tư nhân ngay từ các CEO thế hệ công nghiệp đó là một điều đáng ghi nhận ở Việt Nam. Bất chấp những Nghị quyết cố chấp khẳng định Kinh tế Nhà nước là Chủ đạo (?). VinGroup, Hoà Phát, Thaco, Vinamilk, Vietjet Air, FPT, THP, Masan…đằng sau nó là những con người cụ thể, cá nhân, hay tư nhân…
Bản thân khái niệm Nhà doanh nghiệp, trong lịch sử của nó là Cá nhân, hay Tư nhân, không hề có khái niệm Nhà nước và là đối lập giữa hai khái niệm này. Lâu nay người ta nhầm lẫn giữa Kinh tế Nhà nước với cái gọi là ‘Doanh nghiệp nhà nước’… bản thân cụm từ ‘doanh nghiệp nhà nước’ đã mâu thuẫn. Nếu nhắc lại tuyên ngôn độc lập của tư bản mà chủ tịch Hồ Chí Minh có trích dẫn từ năm 1945, từ nguyên của nó (bởi triết gia John Locke) là ‘Life, Liberty and Possession’ (Sống, Tự do và Tư hữu) để thấy rõ bản chất của Tư doanh… Các Định chế (Constitution) và Khế ước Xã hội (Social Contract) của thế giới hiện đại cũng hình thành từ những Nguyên tắc cơ bản này, và trong đó khái niệm Doanh nghiệp và Điều lệ Doanh nghiệp chính là khế ước xã hội giữa những người góp vốn (tức tư sản, capital)… Những nguyên lý cơ bản này đã trở nên phổ quát toàn cầu giúp con người thoát khỏi đời sống mông muội hoang dã, và trở nên tiến độ văn minh. Đó là nhờ công lao đóng góp của những vĩ nhân như John Locke, J.J. Rousseau và Thomas Jefferson…
Với gần 2/3 dân số Việt Nam vẫn còn liên quan trực tiếp đến Nông nghiuệp, sức sáng tạo từ bí quyêt1 của một đất nước lế thừa di sản văn minh nông nghiệp hơn 5000 năm, với khí hậu khá hài hoà và diện tích vẫn còn phần nhiều chưa đạt năng suất cao và chuẩn mực nông nghiệp sạch, vẫn còn nhiều Cơ hội lẫn Thách thức cho Doanh nghiệp Việt Nam bức phá sáng tạo và phát triển vượt bậc tạo ra hiệu quả kinh tế ngay từ trong nước và vươn ra thị tường toàn cầu. Không chỉ vậy Nông nghiệp Việt nam còn nhiều tiềm năng xuất khẩu mô hình sản xuất ra nước ngoài, điển hình là dự án nuôi bò sữa củ TH Milk tại Nga với quy mô đầu tư lên đến 3 Tỷ USD… cùng với nỗ lực không ngừng nghỉ của các chuyên gia nông nghiệp Việt Nam (GS Võ Tòng Xuân) với sứ mệnh nông nghiệp cho các nước Châu Phi trong việc xuất khẩu nghề trồng luá nước; nhiều nông trại của người Việt Kiều tại Mỹ, Úc và các nước; hay những nỗ lực và kết quả nghiên cứu nông nghiệp giá trị cao của nhà khoa học trong nước (Đông Trùng Hạ Thảo dòng Tây Tạng), các Giống cây ăn quả trái mùa, thâm canh thảo dược từ nguồn Gien tự nhiên… đó là những điểm sáng mà chúng ta có thể nhìn thấy bằng thực tế, để kích thích tư duy và tự tin cho doanh nhân Việt, nhất là với thế hệ trẻ hiện nay đang tập trung đông đảo như ‘diễn đang khởi nghiệp nông nghiệp’ với số lượng hàng vạn người…
Các tập đoàn (người viết cop1 dịp tiếp xúc và đóng góp) trong thời gian gần đây đã có nỗ lực vvạch ra những chiến độ phá có thể kể:
– Tập đoàn Lộc Trời với chiến lược xây dựng chuỗi giá chế biến sâu, lấy Gạo mầm làm nền tảng
– SAM Holding (CEO là Shark Vương) đầu tư nông nghiệp từ thế mạnh tài chính sẵn có từ sản xuất công nghiệp (dây cáp viễn thông SACOM).
– Novaland dù đang dẫn đầu trong lĩnh vực BĐS vẫn duy trì ổn định công ty truyền thân là Anova Group quyết tâm duy trì chuỗi giá trị nông nghiệp, vốn là tiền thân tích lũy tư bản để có được Novaland ngày nay.
– Thaco với dự án nông nghiệp quy mô lớn ở Thái Bình, hay Hoà Phát với các dự án nuôi Bò, trứng Gà, thức ăn chăn nuôi với quy mô doanh thu ước tính lên đến Tỷ USD.
– Các công ty đã và đang kinh doanh trong chuỗi Nông sản cũng tiếp tục đầu tư theo chiều sâu, Nông sản sạch và hướng đến Organic, đó là Vinamit, Tân Tân, Kinh Đô, Trung Nguyên, Ba Huân, Vĩnh Hoàn, Hùng Cá, TTC và HAGL… Ngay cả một tập đoàn nông sản nổi tiếng của Đông Nam Á như Wilmar (Calofic) cũng tiên phong nghiên cứu thành công dòng Dầu Gạo (Neptune) với nguyên liệu Cám-Gạo dồi dào của Việt Nam để bức phá khẳng định ví trí dẫn đầu trong ngành dầu ăn, điều mà lẽ ra các công ty trong nước phải làm trước.
Tư duy mới – Nông nghiệp Xuất khẩu và Xuất khẩu Nông nghiệp
Ngay từ Festival Luá Gạo Việt Nam đầu tiên (2009 Hậu Giang) chuyên gia có dịp tham gia cố vấn chương trình này đã đưa vào Kỷ yếu hội thảo khái niệm mới về Xuất khẩu Nông nghiệp. Tuy là mới mẻ nhưng cùng một thởi điểm đó của GS Võ Tòng Xuân … Cũng cần nhắc lại nhóm chuyên gia đổi mới đầu tiên tập hợp lại trong CLB Thương hiệu Nông sản Việt Nam (2005) khởi xướng bời Thời báo Kinh tế Sài Gòn. Ông Võ Tòng Xuân khi đó trực tiếp cố vấn cho tập đoàn tư nhân ADC (Nông dược và chuỗi gạo Global GAP đầu tiên ở Tiền Giang – ADC cũng là đối tác mà VVQ tư vấn thương hiệu từ 2009), trong cùng một thời gian cũng đã đi sang Châu Phi với lời mời của một số quốc gia để thực hành và xuất khẩu mô hình canh tác Luá Gạo của Việt Nam. Theo chúng tôi đó chính là mô hình Xuất khẩu Nông nghiệp (cụ thể là chuyển giao hay xuất khẩu mô hình canh tác, nhân lực và quy trình cùng vật tư để sản xuất nông nghiệp và nông sản tại chỗ hay local market). Theo đó nguồn doanh thu của mô hình nhượng quyền này được gọi theo thông lệ là Royaly chính là doanh thu bản quyền – kinh tế thương hiệu.
Việc Vinamilk đầu tư liên kết sang New Zealand, với việc tận dụng lợi thế của một quốc gia tự khẳng định Định vị là 100% Pure New Zealand (Country Marketing) đã khai thác thế mạnh tuyệt đối của Nông nghiệp Nông phẩm sạch (Bò Sữa và Dinh dưỡng cao cấp) làm tăng giá trị của thương hiệu Vinamilk.
Tập đoàn | Doanh thu |
Đầu tư |
Phát triển mới |
|
VINGROUP | 90,355 | Doanh thu BĐS tăng vọt do tiến độ cao… | VINFAST đang đầu tư tăng tốc dự kiến ra mắt các dòng xe hơi trung cao cấp từ 2019 | |
THACO | 64,000 | Lợi nhuận giảm do đầu tư các dự án lớn | Dự án Nông nghiệp quy mô lớn ở Thái Bình; khánh thành nhà máy SX máy móc nông nghiệp (Quảng Nam), phát triển hậu cần… | |
HOAPHAT | 46,800 | Hiệu quả ngành thép cao, đầu tư tập trung vào thép Dung Quât | Hòa Phát đang dần lấn sang lĩnh vực bất động sản với chuỗi dự án Mandarin Garden, và Khu công nghiệ; trong 5 năm tới là bán 300 triệu quả trứng gà mỗi năm, 75 nghìn con bò thịt, 650 nghìn lợn thương phẩm và 1 triệu tấn thức ăn chăn nuôi | |
VINAMILK | 51,000 | Đầu tư VietSugar | Angormilk (Cambodia), Driftwood Diary (Mỹ), NZ và Ba Lan… | |
MASAN | 37,600 | Doanh thu sụt giảm | Các chuỗi sản phẩm đã bão hoà chưa có đột phá so với các Tập đoàn mới nổi trong Top 10. | |
VietJet Air | 32,000 | Doanh thu tăng ổn định | Tập trung mở các đường bay tầm xa (vào Mỹ) và mua sắm , thuê máy bay thân rộng… | |
TH Milk | 17,000 | Đang dồn sức đầu tư sang Nga | Dự án TH Milk Nga quy mô 3 Tỷ USD, giai đoạn I đang nhanh chóng đi vào vận hành | |
FLC | 11,600 | Dẫn đầu các khu đô thị du lịch quy mô lớn (Chuỗi Resort FLC) làm chủ đạo | (6/3), FLC công bố thông tin về việc mua 24 chiếc máy bay A321NEO do Airbus cung cấp, có giá trị 3 tỷ USD theo biên bản ghi nhớ, cho Hãng hàng không Bamboo Airway. | |
NOVALAND | 11,600 | Hiệu suất cao tập trung BĐS đô thị | Novaland trung thành với Urban Development thị trường phiá Nam, và duy trì tương hỗ với tập đoàn nông nghiệp Anova và M&A tiếp tục dẫn đầu về quỹ đất… | |
FPT | 43,845 | Tăng trưởng ổn định nhưng bỏ qua nhiều cơ hội phát triển đột phá | Giảm vai trò của FPT Retail dưới 50% (?) và tập trung Phần mềm, Công nghệ và Giáo dục… |
Những bước đột phá đa ngành…
Loại:
November 22, 2021
Loại: Bán sỉ Thịt
November 22, 2021
Loại: Bán sỉ Thịt
November 22, 2021
Loại: Bán sỉ Thịt
November 19, 2021
Loại:
November 19, 2021
Loại: Xuất khẩu Hạt điều
Mar 14, 2016